Jak rozmawiać z dziećmi o przyjaźni? Wbrew pozorom to nie jest wcale takie łatwe zadanie. Z pomocą przychodzą liczne lektury, które można czytać z dziećmi od najmłodszych lat. Ale czy wystarczy, że książka ma w tytule przyjaźń, żeby była wartościowa? Wszyscy zgodzimy się, że to nie po okładce powinno oceniać się książkę. Przed przeczytaniem książki z dzieckiem zawsze warto samemu zapoznać się z treścią, żeby sprawdzić, czy jest ona zgodna z naszym światopoglądem i naszymi wartościami. Dzisiaj chciałabym przedstawić nie konkretne tytuły (choć podam przykłady), ale rodzaje książek, które mogą być pomocne w rozmowach o przyjaźni i relacjach z dziećmi. Pamiętajmy, że sama książka nie zastąpi rodzica – może być jedynie wsparciem w przedstawieniu dziecku różnych zjawisk.
W jakich książkach możemy spotkać się z tematem przyjaźni?
- Książki opowiadające wprost o przyjaźni – doskonałym przykładem takiej książki jest książka mojego autorstwa „Biedronka szuka przyjaciela„, ale też np. „Jesteś moim przyjacielem” Michaela Englera. To książki, które wprost opowiadają o tym, czym jest (choć w przypadku mojej książki, czym nie jest) przyjaźń. Czasem dają gotowe rozwiązania, czasem skłaniają do przemyśleń i poszukiwania odpowiedzi. We wszystkich jednak przypadkach przyjaźń jest głównym tematem tego typu książki.
- Książki filozoficzne – książki takie jak „Mały Książę” czy „Piaskowy wilk” Asy Lind, które oprócz tematu przyjaźni poruszają także różne inne życiowe tematy. Są bogate w mądrość i pełne ciekawych cytatów. Jedne będą odpowiednie dla dzieci, bo łączą w sobie baśniowy świat z mądrym przesłaniem, inne nie spełnią swojej funkcji – będą przeintelektualizowane, pisane jakby na siłę i nie z myślą o małym czytelniku. Każdy rodzic sam musi ocenić, czy tego typu książka się nadaje dla jego dziecka. Nawet najmądrzejsza książka z najpiękniejszym morałem może okazać się zwyczajnie zbyt trudna lub zbyt nudna dla malucha. I chociaż często chcemy, żeby nasze dzieci czytały same „mądre” książki, starajmy się ich nie zachęcać do nich na siłę. W ten sposób bardzo łatwo można zniechęcić dziecko do książek. Poza tym, aby poznać dane zjawisko, w naszym przypadku „przyjaźń”, wystarczy tak naprawdę, że w danej książce będą opisane tego typu relacje. I tu przechodzimy do trzeciego typu:
- Książki, w których przyjaźń jest wpleciona w fabułę – to wszystkie te książki, które w piękny sposób opisują przyjaźń i relacje między ludźmi. Dzięki ciekawej fabule wciągają dzieci, a ukazana w sposób naturalny przyjaźń, jako część życia bohaterów, staje się dla dziecka wzorem, który warto naśladować. Przykładem tego typu książek mogą być np. liczne książki Astrid Lindgren np. Ronja czy dzieci z Bullerbyn, ale też Kubuś Puchatek czy Muminki. Warto przyglądać się, jak w książkach fabularnych przedstawiane są relacje między bohaterami i, szczególnie na początku, wybierać te, w których jasno przedstawione jest dobro oraz zło.
- Książki, które nie mówią o samej przyjaźni, ale o cechach ważnych w relacjach z innymi – empatii, trosce, wsparciu, bezinteresowności. Na przykład książka „A królik słuchał” Cori Doerrfeld porusza temat nie tyle samej przyjaźni co umiejętności słuchania i trwania przy drugim człowieku.
Dbajmy o to, jakimi lekturami karmimy swoje dzieci, zwłaszcza na początku, gdy mamy jeszcze na to wpływ. Wybierajmy piękne, wartościowe pozycje, które będą uczyć dzieci o przyjaźni, ale i o otaczającym je świecie. Pamiętajmy jednak o tym, że nawet najpiękniejsze i najwspanialsze książki nie zastąpią dziecku szczerej rozmowy i żywego przykładu od nas – rodziców.
